Güneydoğu Anadolu’nun Kahve Kültürü

Güneydoğu’da kahve içtiniz mi? Güneydoğu’da kahveyi nasıl içiyorlar? Güneydoğu Anadolu kahve kültürü hakkında keyif kokan bir araştırma yaptık…

Güneydoğu Anadolu’nun Kahve Kültürü

yolcu360.com olarak biz, gezmeyi, keşfetmeyi, öğrenmeyi seviyoruz. Yeni yerlere seyahat etmenin esas keyfi sizin yaşadığınız yerden başka yerlerdeki yaşamı keşfetmekte gizlidir. Yaşam biçimi de yeme içme ile doğrudan bağlantılıdır. İnsanların yaşadıkları coğrafyanın etkisi ürün çeşitliliğine, yaşam şeklide ürünlerin hazırlama biçimine etki eder. Bu nedenle yemekleri keşfetmek yaşamı keşfetmenin kolay ve keyifli yoludur. Bu sefer de güneydoğunun kahve tüketim şekline baktık. Bazıları çok sever bazıları alıştığı şekilde kahve içmekten vazgeçmez ama yolunuz düşerse deneyin deriz…

Güneydoğu Anadolu’nun Kahve Kültürü

“Mırra“ adı verilen dünyaca ünlü acı kahve, uyandırıcı bir etkiye sahip. Mırra sözcüğünün kelime anlamı ise “acı tat”

Kralların ve sultanların özel misafirlerine ikram ettiği bir içecektir. Güneydoğu Bölgesi’nin de en önemli içeceklerinden biri olan Mırra özellikle Mardin, Gaziantep ve Şanlıurfa’da sıklıkla içilir. Acı ve sert olmasından dolayı servisi de değişik biçimde yapılır. Mırra, normal fincanlarda servis edilmez. Minik ve kulpu olmayan fincanlarla servis edilir.

Mırra Nasıl Yapılır?

Mırra kahvesini özel kılan şey yapılışıdır. Mırra pişirme işlemi erkeklere aittir. Geleneksel olarak kadınlar değil erkekler mırra hazırlar. Hatta her evde babadan oğula geçen bir zanaattır.

Kahve çekirdeği kavrulur. Kavrulan kahve çekirdeği dibekte dövülür. Dövüldükten sonra en önemli aşaması yani kaynatmaya gelir sıra.  Dövülen kahve cezvede kaynatılır. Cezve bildiğimiz cezvelerden değildir.

Mırra yapılan cezvelere “Güm Güm” adı verilir. Uzun süre kaynatıldıktan sonra kahve telve haline gelir. Bu hale geldikten sonra dinlenmeye bırakılır. Demlenen kahveyi tortusundan ayırmak için kaba aktarılır. Üzerine tekrardan kahve ve su eklenerek kaynatılır. Bu işlem pekmezimsi bir kıvama sahip olana dek tekrar edilir. Aroma vermesi için kakule de konulabilir. İkram edilmeden önce ısıtılarak servise hazır hale getirilir.

Mırra Pişirirken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Mırra’nın sunumu belli gelenek ve göreneklere göre yapılır. Mırra tek seferde içilmelidir. Mırra içmeyi reddetmek saygısızlık olarak nitelendirildiği gibi en fazla 2 fincan Mırra içilebilir. Mırra içen kişi içtikten sonra fincanı masaya ya da yere düz bir şekilde koyarsa ceza verilir. Koyan kişi fincanı altınla doldurmak, kahveyi servis eden kişiyle evlenmek, kahveyi servis edeni evlendirmek ya da kahveyi servis edenin çeyizini düzmek gibi cezalarla karşılaşabilir. Yani en azından eskiden öyleymiş 🙂

Mırra içildikten sonra fincanın ağzı elle kapatılır ve kahve servisi yapan kişiye geri verilir. Mırra’yı alan kişi fincanın ağzını silerek bir sonraki kişiye Mırra’yı ikram eder. Ayrıca ikram sırasına çok dikkat edilir. Önce ortamdaki en büyük kişiye sonra büyükten küçüğe ikram devam eder.

Mırra’nın Faydaları Nelerdir?

Mırra’nın faydaları üzerine çeşitli araştırmalar yapılmış. Mırranın faydası var mı şeklinde yaptığımız araştırmada; Vücudun direncini arttırır, bağışıklık sistemini güçlendirir, karaciğer hastalıklarını önler, dikkatini toplamasına yardımcı olur, baş ağrılarını geçirir gibi bilgilere rastladık.

Güneydoğu Anadolu’nun Özellikleri

Bölgelerin kültürlerini gelenek görenekleri, tarihi, dili belirler. Güneydoğu Anadolu Bölgesi 7 bölgemizden en küçük olanıdır. Irak ve Suriye’nin kuzeyinde, İran’ın batısında yer alır. Bundan dolayı kültürü çeşitlilik göstermektedir. Bölgenin ayrıca Suriye ve Irak’la direkt olarak sınırı bulunmaktadır. Bölgede Mardin, Adıyaman, Diyarbakır, Batman, Gaziantep, Kilis, Siirt, Şanlıurfa şehirleri bulunur. Bölgenin ekonomisi genel olarak hayvancılık, madencilik ve tarım oluşturur. Nüfus yoğunluğu bakımından bölgenin en gelişmiş ili Gaziantep’tir. Bölge orman yönünden Türkiye’nin en fakir bölgesidir. Diğer ilginç bir özellik ise bölgede doğal gölün olmamasıdır. Diğer yandan yaz aylarında çekilmez sıcaklık seviyeleri görülebilir.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Yöresel Lezzetleri

Bölge çok çeşitli bir yemek kültürüne sahiptir. Mezeler ve yağlı et yemekleri büyük bir öneme sahiptir. Aşağıda Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne özgü bazı yemekleri listeledik…

Sumak Şerbeti, Soğan Kebabı, Ali Nazik (Gaziantep), Hünkâr Beğendi (Antep), Şiveydiz, Yuvalama, Katmer (Antep), Etli Karışık Dolma, Lahmacun, Alaca Çorba, Yoğurtlu Patates, Şam Böreği, Süzek Yapması, Doğrama, Bakla Tavası, Erik Tavası, Sarımsaklı Yenidünya Kebabı, Analı Kızlı, Beyran Çorbası, Altı Cacıklı, Öcce (Kilis), Kıbbe Sıniye, İsrifiye, İncassiye, Davut Çelebi, Baklava, Frik Pilavı, Tepsi Oruğu (Mardin), Bostana (Urfa).