Şanzıman yağı ile ilgili bilinmesi gerekenler neler? Şanzıman yağını değiştirmezsek ne olur? Şanzıman yağı kaç yılda bir değiştirilir? En iyi şanzıman yağı hangisi? Günümüzde otomobillerde bulunan şanzıman yağları konusunda çoğu araç sahibi ciddi şekilde kafa karışıklığına sahip. Bazı kullanıcılar şanzıman yağının değiştirilmesi gerektiğini düşünürken bazıları ise tam aksini düşünüyor. Otomobil servis ve tamirhanelerde bile fikir ayrılıkları yaşanarak şanzıman yağının ömürlük olduğu, değişmesine gerek olmadığı düşünülüyor. Bu yazımızda sizler için; şanzıman yağ değişiminin önemini açıklayıp, şanzıman yağı ile ilgili kafa karışıklığına neden olabilecek soruları cevaplayacağız.
Şanzıman Yağı ile İlgili Bilinmesi Gerekenler
Genellikle şanzıman yağının ömrünün, aracın kullanım ömrü ile aynı olduğu düşünülür. Ancak bu son derece yanlış bir bilgidir. Uzmanlar şanzıman yağının; otomatik, yarı otomatik ve manuel olmak üzere tüm şanzıman tipleri için genellikle her 60 bin kilometrede bir değiştirilmesi gerektiğini önermektedir. Bu durum, araç sahiplerinin her 60 bin, 120 bin ve 180 bin kilometrede bir şanzıman yağı değişimini yaptırması gerektiği anlamına gelir. Pek pahalı bir işlem olmadığından dolayı şanzıman yağının en erken bu aralıkta değiştirilmesi, şanzımanın daha uzun ömürlü olmasını sağlayacaktır.
Bunun dışında şanzıman yağının değişmesi gerektiği, şanzıman yağının kontrol edilmesiyle de anlaşılır. Otomatik vites sistemine sahip olan araçlarda, şanzıman yağı, genelde motor kaputu altından erişimi olan bir yağ çubuğu vasıtasıyla kontrol edilir. Manuel şanzımanlarda ise genelde araç sahibinin motor kaputu altından şanzıman yağına erişimi yoktur. Otomobil, yağ kontrolü için ilgili yere götürülür ve şanzımanın yan kısmında bulunan tıpadan yağ kontrol edilir. Şanzıman yağı kontrolü sırasında yağda renk değişikliği ve çapaklaşma görülüyorsa, bu durum şanzıman yağı değişim zamanının geldiğini belirtmektedir.
Şanzıman Nedir ve Şanzıman Çeşitleri yazısı için tıklayınız.
Şanzıman Yağı ile Motor Yağı Arasındaki Fark Nedir?
Şanzıman yağı ile motor yağı, birbirinden tamamen farklı çalışma karakterine, özelliklerine ve amaçlarına sahip makine yağlarıdır. Motor yağı, iki metal arasındaki sürtünmeyi azaltmak ve bu sayede de motoru soğutmayı amaçlamaktadır. Bununla birlikte diğer bir görevi ise; dışa açık bir sistem olan içten yanmalı motorun mümkün mertebe temiz kalmasını sağlamaktır. İçten yanmalı motorlara, hava ile birlikte motora zarar verme potansiyeli yüksek partiküller de emilir.
Motor yağının görevi ise bu emilen mikropartikülleri sürtünen kısımlardan uzaklaştırarak motorun ömrünü uzatmaktır. Bunun sonucunda motor yağı, aracın kullanıldığı şartlara ve kullanılan yağın tipine göre genellikle 5.000 km ile 30.000 km aralığında özelliğini kaybeder. Şanzıman yağının amacı da motor yağı ile benzer bir şekilde sürtünmeyi azaltmak ve soğutmayı sağlamaktır. Fakat esas görevi; dişliler arasındaki düzgün geçişi sağlamak, hareket aktarımını en az kayıpla yapmak ve bununla birlikte çalışma sonucu şanzımanda oluşmuş küçük metal parçalarını, diğer parçalardan uzaklaştırmaktır.
Ayrıca çalışma şeklinden dolayı motordaki gürültü seviyesinin de düşmesine yardımcı olur. Şanzımanın motordan en büyük farkı ise, çalışırken havaya ihtiyaç duymuyor oluşudur. Bu sebepten dolayı şanzımanın içine motorda olduğu gibi mikropartiküller girmemektedir ve şanzıman yağının, motor yağına göre değişim süresi daha da uzamaktadır. Bir diğer fark ise motor yağı, şanzıman yağlarına kıyasla belirgin bir şekilde daha yüksek viskozite değerine sahiptir ve şanzıman yağları, motor yağı kadar yüksek sıcaklıkta çalışmaz. Motorların ideal çalışma sıcaklığı genellikle 200 ile 260 derece arasındayken şanzımandaki ideal çalışma sıcaklığı, genellikle 170 ile 190 derece civarındadır. Bu gibi durumlar, motor yağı ile şanzıman yağının farklı olmasının temel nedenlerindendir.
Farklı Şanzıman Tiplerinde Neden Farklı Yağ Kullanılır?
Motor yağı kadar aralarında belirgin farklar olmasa da farklı çalışma karakterlerine sahip olan şanzıman tiplerinden dolayı bu şanzımanların yağları da birbirlerinden farklıdır. Günümüzde en yaygın kullanılan şanzıman tipleri; manuel şanzıman, otomatikleştirilmiş manuel şanzıman, tam otomatik tork konvertörlü şanzıman, yarı otomatik şanzıman ve CVT otomatik şanzımandır. Bu şanzımanların vites değiştirme mekanizmaları, dişli sistemleri birbirinden farklı özelliklere sahiptir. Bu farktan dolayı kullanılan yağlar da şanzıman tiplerine göre çeşitlenmiştir. Şanzımanlarda kullanılan yağların viskozite değerleri, yapışkanlıkları ve eklenen katkı maddeleri şanzıman tipine göre farklılık göstermektedir. Araçta, şanzıman tipine uygun olarak belirlenmiş yağ tipi kullanılması önem arz etmektedir. Farklı türde bir yağ kullanılması, aracın şanzımanına ciddi şekilde zarar vererek şanzımanın ömrünün kısalmasına neden olacaktır.
Çift Debriyajlı Şanzıman Arızaları yazısı için tıklayınız.
Şanzıman Yağının Azaldığı Nasıl Anlaşılır?
Şanzıman yağının azaldığını anlamanın yolları var. Şanzıman yağı bitince ne olur, hemen bakalım:
- Vites geçişlerinde zorlanma görülür: Manuel vitesli araçlarda, vites geçişlerinde zorlanma hissedilmeye başlanması, yağ seviyesinin azaldığının göstergesi olabilir.
- Aracın vitesi kendiliğinden atar: Şanzıman yağı seviyesi azalırsa sürtünme artar. Bu artıştan dolayı oluşan sürtünme şiddeti, vitesin yolda ilerlerken kendiliğinden boşa atmasına neden olabilir.
- Şanzıman aşırı ısınır: Yukarıda da belirttiğimiz gibi şanzıman yağı sürtünmeyi azalttığı gibi, aşırı ısınmaya da engel olmaktadır. Şanzımanda bulunan yağ seviyesi azaldığında, sürtünme artacak ve bu nedenle aşırı ısınma meydana gelecektir.
- Aracın altında yağ birikmesi meydana gelir: Çevremizde bazı araçların park esnasında yere kırmızı veya kahverengi renklerde yağ sızdırmasına şahit oluruz. Bu yağlar genellikle şanzımandan gelmektedir. Sızan yağ, şanzıman yağı seviyesinin azalmasına neden olur.
İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı araç kiralama fiyatları için tıklayın!
İzmir Adnan Menderes Havalimanı araç kiralama fiyatları için tıklayın!
Ankara Esenboğa Havalimanı araç kiralama fiyatları için tıklayın!
Yorum ekle