BatuhanŞapinuva şehrini hiç duydunuz mu? Tarihe mekanınız varsa ve tarihsel, kültürel yerleri gezmeyi seviyorsanız size önereceğimiz bir gezi rotası var. Tarihin gömülü olduğu Anadolu şehirleri karış karış gezmekle bitmez. Elinizde kitaplarla, önünüzde rehberlerle gezip görebileceğiniz çok önemli bir yer Şapinuva. O kadar ilgi çekici ve gizemli ki yazının sonunda gitmek için can atacaksınız. Haydi gelin öyleyse beraber inceleyelim.
Şapinuva Nerede?
Şapinuva Çorum’un Ortaköy ilçesinde yer alan gizemli ve çok eski bir şehir. Tarihte Hititler’in önemli idari merkezlerinden birisi olmuş. Bu açıdan tarihte hem siyasi hem ticari anlamda önemli bir şehirdir. Hititler zamanında, hem siyasi hem de coğrafi konumu nedeniyle stratejik bir noktada yer alan şehir, önemli bir askeri ve dini merkezdir.
Şapinuva ’nın Tarihi Önemi
Şapinuva ile ilgili olarak Tokat Maşat Höyük kazılarında ele geçen büyük krala ait bir mektupta ‘Bu tablet size ulaşınca, 1701 askeri İshupitta’dan acele olarak sevmediniz ve onları iki gün içerisinde Şapinuva şehrine, Majeste’nin huzuruna getiriniz.’ ifadesine göre Hitit kentinin önemli idari bir merkezi olduğu anlaşılmıştır.
Buradaki yazışmaların büyük bir kısmından da anlıyoruz ki Şapinuva’da bir kral ve kraliçe vardır. Çünkü büyük kral ve kraliçeye gönderilen mektuplar bir kraliyet çiftinin varlığını gösteriyor. Kentte Büyük kral III. Tuthaliya’nın yanında yer alan kraliçe Taduhepa’dır. Taduhepa III. Tuthaliya’nın ölümünden sonra Kral I. Şupiluliuma ile birlikte ülkeyi yöneten kraliçedir. Şapinuva şehri ayni zamanda ordu komutanlığının ve askerin sürekli olarak hazır bulunduğu bir yerdir. Şapinuva, kendi idari bölgesinde yer alan şehirlerle birlikte oldukça geniş bir alana yayılmakta ve iki Fırtına Tanrısı adına ayrı ayrı yapılmış olan iki tapınağı, kraliçe sarayı, ordu komutanlığı ve belediye teşkilatı gibi önemli kurumlarıyla oldukça teşkilatlı bir şehir görünümündedir.
Hitit Tarihine Işık
Şapinuva’nın bulunması tarihçiler ve arkeologlar için beraberinde büyük bir merakın, hayallerin, ümitlerin gerçekleşmesi anlamına gelir. Çünkü çağının en büyük devletlerinden birinin anayurdunda Boğazköy dışındaki bilinmezler oldukça fazladır.
Şapinuva’nın bulunmasıyla cevap arayan pek çok soru da ortaya çıkmıştır. Bunlardan bazıları Hitit ülkesinin yol ağı nasıl olduğu, bu yolların güvenliğinin nasıl sağlandığı, konaklamanın nasıl olduğu ve ekonomik sistemin nasıl işlediğiyle alakalıdır. Eldeki yazılı kaynaklar Hitit uygarlığı hakkında pek çok bilgi edinmemizi sağlasa da öğrendiklerimiz, bulunmuş arşiv büyüklüğü ile kıyaslanırsa oldukça az aslında.
Şapinuva Ne Zaman Keşfedildi?
Hitit Üniversitesi adına kazıları yürüten Şapinuva Kazı Başkanı Prof. Dr. Aygül Süel, Şapinuva antik kentini 1988 yılında yüzey araştırmaları sonucu bulduklarını söylemişti. 1990 yılından bugüne kadar da şehirde kazı çalışmaları ve araştırmaların devam ediyor. Bugüne kadar gerçekleştirilen kazı çalışmalarında; mimari yapılar, bu yapılarda pişmiş toprak, metal gibi buluntular ve çivi yazılı tablet arşivi ortaya çıkardıklarını anlatan Prof. Dr. Aygül, “5 bine yakın çivi yazılı tablet var. Hititlere dair Hattuşaş’dan sonra Anadolu’da ikinci büyük tablet arşivi buradan çıktı. Tabletler üzerindeki çalışmalardan burasının adının ve hangi kent olduğunu tespit etmek için çalışmalar başladı. Tabletlerle birlikte arkeolojik kazılarda elde edilen Hitit metinlerinde geçen Şapinuva’nın burası olduğunu tespit ettim. Şapinuva, bir dönem Hititler’e başkentlik yapmıştır. Burada büyük kral ve kraliçe yaşıyor. Dini misyonlarını burada yürütüyorlar.
Kral burada olduğu için başkentlik de burada. Kral bütün Hitit dünyasını buradan idare ediyor. Ama en önemlisi dini yönden kutsal bir merkez olmasıdır. Burada açığa çıkarılan kurban çukurları olsun, diğer dini ritüellerin yapıldığı mekanlar olsun çok önemli bir dini merkez olduğunu da gösteriyor. Bu kurban çukurlarının özellikle yabancı bilim insanları tarafından arkeolojik kanıtlarının asla bulunulamayacağı yönündeydi. Şapinuva kazılarında açığa çıkardığımız kurban çukurları alanı Hitit arkeoloji dünyasında bir yenilik getirmiştir. Arınma ritüelleri içeren tabletlerden elde ettiğimiz bilgilerden, Şapinuva kentindeki 7 kaynaktan alınan suyun küçük kaplar içerisine konularak bütün Hitit dünyasına arınma suyu (kutsal su) olarak dağıtılıyordu. Bütün bu veriler sayesinde bu şehrin kutsallığını tespit edebiliyoruz” dedi.
Şapinuva ’da Kazılar Ne Zaman Başladı ve Ne Zaman Bitecek?
2020’de bir grup arkeologla kazı işine girişen Prof. Dr. Aygül Süel kendisiyle yapılan röportajda “Pandemi nedeniyle kazı ekibindeki sayıyı sınırlı tuttuk. 13 kişiyiz şu anda. Ekipler dönüşümlü olarak gelip gidecekler. Pandemi nedeniyle dikkatli bir şekilde çalışmalar yürütülüyor. Ekibimiz burada kazı evinde çalışmalarını yapıyor. Şu anda yayın çalışmaları ve seramik çalışmaları devam ediyor. Şehir çok büyük, 9 kilometrekareye yayılıyor. Biz aşağı şehirde çalışıyoruz. Yukarı şehirlerde olan kalıntılar, mimari izler orada da şehrin devam ettiğini gösteriyor. Bu kazıların çok uzun yıllar devam edeceğini gösteriyor. Kazılar birkaç nesil daha devam edecek.” diye bilgi vermiş.
Şapinuva ’ya nasıl Gidilir?
Şapinuva’ya gitmek için ilk olarak Çorum iline ulaşmanız gerekiyor. Eğer İstanbul’dan Çorum’a geçecekseniz Sabiha Gökçen ya da İstanbul Havaalanından uçak ile geçebilirsiniz. Ya da otogardan otobüs ile de varabilirsiniz. Çoruma vardıktan sonra oradan Şapinuva arası mesafe 58 kilometredir ve yaklaşık 1 saatte ulaşabilirsiniz. Şapinuva’da bulunan eserler korunaklı bir biçimde gözetim altında tutuluyor. Bazı eserler ise Şapinuva Müzesi’nde meraklılar için sergileniyor. Eğer Şapinuva Müzesi’ni ziyaret etmek isterseniz girişler ücretlidir. 18 yaş üstü herkes için 12 TL giriş ücreti bulunuyor.
Kiralık Araç mı Arıyorsunuz?
Birçok farklı marka ve modeli bulabileceğiniz, Türkiye’nin 1 numaralı araç kiralama platformu Yolcu360 ile dünyanın 110 ülkesinde, 1 dakikadan kısa sürede aracınızı kiralayabilirsiniz. Ödüllü Misafir Merkezimize (0850 360 5 360) 7/24 ulaşabilirsiniz. Ayrıca mobil uygulamamızı aşağıdaki bağlantılardan indirebilirsiniz.
Add comment