İzmir’e giden ziyaretçilerin oradaki tarihi hanları da mutlaka görmesini öneririz. Osmanlı İmparatorluğu döneminde ticaret yolları üzerinde kervansaraylar yer alırdı. Bu kervansarayların yanı sıra şehir içlerinde de hanlar varlık gösteriyordu. İzmir’de ülkelerarası çalışan tüccarlara hizmet veren pek çok han vardı. Hanların tek görevi ticaret hayatına yön vermek değildi. Eşyanın depolanması veya alım/satımının yanı sıra bilgi ve kültür paylaşımının gerçekleştiği yerlerdi. Bu hanlar İzmir’in hem sosyal hem kültürel hem de ticaret hayatına yön veriyordu. Osmanlı’nın ikinci büyük kenti olan İzmir’de de pek çok hanın varlığına rastlamak mümkün. Fakat 103 tane hanın ancak 18 tanesi günümüze ulaşabilmiştir. Hanların çoğu ‘Kemeraltı’ bölgesinde yer almaktadır. Bizler bu yazımızda sizleri İzmir’in tarihi hanları hakkında bilgilendirmeyi amaçladık.
Fazlıoğlu Hanı
Hacı Mehmet Paşa hanı olarak da bilinen Fazlıoğlu Hanı, 1316. sokakta yer alıyor. Eskiden Palancılar çarşısında yer alan bu hanın kitabesi bulunmuyor. Ancak İzmir’e 1671 yılında gelen Evliya Çelebi’nin bu hanın isminden söz ettiğini görüyoruz. Hanın mimari yapısına ve Evliya Çelebi’ye bakarak bu hanın XVII. Yüzyılda yapıldığını söylemek mümkün.
Bu han ortada avlusu bulunan iki katlı, dikdörtgen bir yapıya sahip. Fazlıoğlu Hanı taş, moloz taş ve tuğladan meydana geliyor. Bu hanın bazı bölümleri Yeni Kavaflar Çarşısının 1928–1929 yıllarında yapılması sırasında zarar görmüştür. Bu nedenle günümüze yalnızca yapının güneydoğu cephesi ile aynı cephedeki giriş bölümü orijinal olarak gelebilmiştir.
Demir Hanı
Demir Hanı (Küçük Han), Şadırvanaltı Caminin kuzeybatısında 913. sokakta. Bu hanın da kitabesi bulunmuyor o yüzden yapım tarihi kesin olarak bilinmiyor. Yapının XVIII. yüzyılda yapıldığı düşünülüyor. Han kesme taş ve tuğladan meydana geliyor. Demir Hanı (Küçük Han) avlulu ve iki katlı bir yapıya sahip. Planı kare şeklinde olan bu hanın doğu ve batı cephelerinde birer kapısı var. Bunların çevresinde de tek katlı küçük dükkânların sıralandığını görüyoruz. Bu hanın farklı dönemlerde yapılan onarım ve eklerle özelliğini büyük ölçüde yitirdiğini söylemek mümkün. Günümüze yalnızca üst katın çok az bir bölümü gelebilmiştir.
Selvili Han
Selvili Han, Bugün Fevzi Paşa bulvarı üstünde Mirkelamoğlu Hanı’nın batısında bulunmaktadır. Hanın büyük bir bölümü bulvarın açılması sırasında zarar görüyor. Bu nedenle günümüze yalnızca güneybatı kanadından çok az bir bölüm gelebiliyor. İnşa malzemesi taş olan bu yapının da kitabesi bulunmuyor. Eskiden bu han Suriye, İran, Irak gibi ülkelerden getirilen dokuma ürünlerinin depolanması amacıyla kullanılıyordu.
Abacıoğlu Hanı
Abacıoğlu Hanı, Kemeraltı’nda Başdurak Cami’den Arastaya giden Anafartalar Caddesinde yer alıyor. 919 ve 920. Sokaklar arasında bulunan bu hanın da kitabesi günümüze ulaşmadığı için yapım tarihi bilinmiyor. Vakıf kayıtlarından öğrenildiğine göre bu han, XVIII. yüzyılda Hacı Mustafa Ağa’nın isteği üzerine yapılıyor. Bu han ortada bir avlu ile bu avlunun çevresinde iki katlı dükkânların yer aldığı asimetrik bir plana sahip. Bu han Philippe Rotthier Avrupa mimarlık yarışmasında en iyi 30 mimari eser arasında yer alıyor. Bu hanın içerisinde herkese açık bir kütüphane var. Bir dönem gar olarak da kullanılan bu hanın içinde popüler kafeler mevcut.
Kızlarağası Hanı
Kızlarağası Hanı, Kemeraltı’nda Halim Ağa Çarşısı olarak bilinen bölgede yer alıyor. Bu han Hacı Beşir Ağa tarafından yaptırılıyor. İzmir’deki hanların en büyüğü olan Kızlarağası Hanı’nın ilk inşa edildiği zaman deniz kıyısında olduğunu düşünülüyor. Bu han kareye yakın dikdörtgen planlı olup iki katlı ve avlulu bir yapıya sahip. Yapının batı cephesinde 1157/1744 tarihli inşa kitabesi yer alıyor. Hanın günümüze iyi bir durumda gelebildiğini söylemek mümkün. Alt katında hediyelik eşyalar ve gümüşçüler, üst katındaysa antikacılar var. Bunun yanı içerisinde sıra halı, kilim ve hediyelik eşyaların satışını yapan dükkânlar mevcut.
Çakaloğlu Hanı
Çakaloğlu Hanı, Hızır Mahallesi, Halim Ağa Çarşısı olarak bilinen bölgede yer alıyor. Hanın eski zamanlarda Mısır’dan gelen ürünlerin dağıtımının yapıldığı bir çarşı olarak işlev gördüğü düşünülüyor. Bu han kendine has mimarisiyle çevredeki diğer hanlardan ayrılıyor. Hanın içerisinde yer alan çeşme ve sebilin üzerinde 1805–1806 tarihlerinin bulunması yapının da bu tarihte yapıldığını gösteriyor. İyi durumda bulunmayan hanın sağlam kalmış çarşı dükkânları depo olarak kullanılıyor. Bu hanın günümüzde Halı ve El Sanatları Çarşısına dönüştürülmesi planlanıyor.
İzmir’in Tarihi Hanları: Mirkelamoğlu Hanı
Mirkelamoğlu Hanı, Kemeraltı’nda Kasap Hızır mahallesi olarak bilinen bölgede yer alıyor. Fevzipaşa Bulvarı’na cephesi olan Mirkelamoğlu Hanı’nın yapımı 1784’da tamamlanıyor. Üst katları günümüzde el sanatlarıyla uğraşan esnaf tarafından değerlendiriliyor. Bunun yanı sıra kürk imalatçıları ve plak satıcıları da handa yer alıyor. Avluda lokanta ve kafeterya var.
İzmir’in Tarihi Hanları: Büyük Karaosmanoğlu Hanı
Büyük Karaosmanoğlu Hanı, Fevzi Paşa Bulvarı üzerinde ve aynı bulvara açılan 914. sokakta yer alıyor. Batısından Mirkelamoğlu hanına birleşik. Yapı sadece 1850 yılına ait bir plana sahip. Dolayısıyla hanın XVIII. yüzyılın sonlarında veya XIX. yüzyılın başlarında yapıldığı düşünülüyor. Ayrıca hanın alt katındaki avluda bir restoran mevcut. Üst katında ise Kemeratı’nda yer alan gelinlikçilerin terzileri çalışıyor. Bunun yanı sıra bu han birçok ünlü ismin sahne kostümlerini yapan terzilere ev sahipliği yapıyor. Büyük Karaosmanoğlu Hanı caddeye oldukça yakın ve içerisinde yer aldığı bölgenin en işlek noktasında. Buna karşın bu han, ne yazık ki en bakımsız hanlar arasında yer alıyor.
İzmir’in Tarihi Hanları: Musevit Hanı
Musevit Hanı, Kemeraltı’nda Ahmet Ağa Mahallesi, 876. sokakta yer alıyor. Ne yazık ki bu hanın da inşa kitabesi bulunmuyor. Fakat plan itibariyle Çakaloğlu Hanı ile benzerlik gösterdiği için bu hanla benzer zamanda yapılmış olabileceği düşünülüyor.
İzmir’in Tarihi Hanları: Piyaleoğlu Hanı
Piyaleoğlu Hanı, Kemeraltı Anafartalar Caddesi üzerinde bulunan Abacıoğlu Hanı’nın yanında yer alıyor. Piyaleoğlu Hanı’nın inşa tarihi ile ilgili kesin bilgi bulunmuyor. 18. Yüzyılın ilk yarısı yapıldığı tahmin ediliyor. Bu han bir zamanlar civar köy ve ilçelere giden otobüs ve otomobillerin garajı olarak kullanılmış. Ayrıca günümüzde Piyaleoğlu Hanı’nın büyük avlusunda birkaç çay bahçesi var. Bunun yanı sıra içerisinde ayakkabı ve kıyafet satışının yapıldığı çeşitli dükkânlar yer alıyor.
İzmir’in Tarihi Hanları: Esir Hanı
Esir Hanı, yapı Kemeraltı’nda 904.sokakta. Bu han eskiden içerisinde esir ticareti yapıldığı için bu isimle anılıyor. Yapı, orijinalliğini çeşitli dönemlerde yapılan onarımlarla birlikte kaybediyor. 19. yüzyılın sonlarına doğru hanın adında ve işlevinde değişim meydana geliyor. Ek olarak, bir depo hanı olarak kullanılmaya başlayan bu han “Abdülkadir Paşa Hanı” adını alıyor. Esir Hanı dönem dönem yapılan onarımlar sonucunda orijinalliğini yitiriyor. Hanın ortasında bulunan koridorunun her iki yanında karşılıklı dükkânlar yer alıyor.
İzmir’de Kiralık araç mı arıyorsunuz?
Birçok farklı marka ve modeli bulabileceğiniz, Türkiye’nin 1 numaralı araç kiralama platformu Yolcu360 ile 1 dakikadan kısa sürede aracınızı kiralayabilirsiniz. Ödüllü Misafir Merkezimize (0850 360 5 360) 7/24 ulaşabilirsiniz. Ayrıca mobil uygulamamızı aşağıdaki bağlantılardan indirebilirsiniz.
Yorum ekle