İspir gezi rehberi : Fasulye ve ötesi / Erzurum

İspir denince akla ilk önce fasulye gelir. Ancak Erzurum‘un incisi diyebileceğimiz bu güzel keşif rotasında bundan daha fazlasını bulacağınızdan emin olun. Gezgin yazarımız Elif Omput sizin için İspir ve Erzurum’u gezdi, gördü ve İspir gezi rehberi yazısını sizler için yazdı…

İspir gezi rehberi : İspir Bahçeleri

Sevgili seyahat severler biliyorum ki her sene deniz kum güneşe kavuşalım diyerek böyle bir tatil artık düşünmüyorsunuz. Doğal sağlıklı ürünler listesin de Erzurum’a bağlı İspir ilçesi ilk 10’un içerisinde bulunuyor. Yemek yemeği ve yapmayı biraz seven biri iseniz İspir fasulyesini duymamış olamazsınız çünkü onun lezzeti sınırların ötesine kadar ulaşmış durumdadır. Bu yazımızda yeni yeni gelişen Gastronomi hareketinin alt kademesine girebilecek bir seyahat planladık.

İspir nerede ve nasıl gidilir?

Şimdi hemen Trabzon ya da Erzurum havaalanına bir bilet alıp yola çıkma vaktidir. Benim size tavsiyem Trabzon havaalanı bana daha düz ve konforlu geliyor oradan İspire gitmek. Tabi bu yolu araç kiralama ile aşmanız gerekiyor çünkü yol boyunca durup görmek, fotoğraf çekmek isteyeceğiniz pek çok nokta ile karşılaşacaksınız. Yolcu360‘tan Trabzon Havalimanı araç kiralama ya da Erzurum Havalimanı araç kiralama seçeneklerini değerlendirmeden İspir gezi rehberi için yola çıkmayın.

Şimdi gelelim İspir gezi rehberi kapsamındaki İspir’deki organik ürünlerin hikayesine… 3000 çiftçinin ortak olduğu Daphan Organik Tarım Ürünleri, 2005’te üretime geçmiş. EKO-TAR Kontrol Sertifikasyon Şirketi’nin master sertifikasına sahiptirler. Erzurum’un Tortum, Uzundere, İspir ilçeleri organik tarım yapan çiftçilerin ürünlerini Daphan, Barhal, İspir ve Şelale markalarıyla paketleyerek satıyor. Yaklaşık 60 çeşit ürün İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlere gönderiliyor. Un çeşitleri, bulgur, aşurelik buğday, nohut, beyaz fasulye, keten tohumu, yulaf ezmesi, elma, vişne, ceviz, pirinç, zeytin, domates kurusu, biber kurusu, mısır, dut, taş nanesi, kızılcık, kiraz, kekik, nane, ısırgan otu, bal, erik, kapari gibi ürünler bulabilirsiniz.

İspir’in o kuru temiz havasında yetişen mahsullerin ne tadına ne de kokusuna doyamıyorsunuz. Özellikle son 40, 50 yıldır insanlar ne yediklerine daha fazla dikkat eder olmuş bunun farkındalığına sahip olmuş durumdadırlar. İyi ürün temiz ürünün peşinden gitmek onu tanımak tatmak ve öğrenmek için. İspirde bir sebze tarlasına giriyorsunuz istediğiniz kadar ürünü sepetlere topluyorsunuz ve tarttırıp satın alıyorsunuz. Bundan daha keyifli ve daha doğal ne olabilir bilemiyorum. İspir’in elması da oldukça sevilen bir meyve işte şimdi kendinizi elma bahçesinde buluyorsunuz. Burada canınız ne kadar isterse toplayıp satın alıyorsunuz. Bu bahçelerden toplanan malzemelerle yapılan yemekler ile ilaçlanmış seri üretilmiş ürünlerle ortaya çıkmış yemeklerin tadı hiç aynı olur mu? Mümkün değil. Mevsim olarak şuan ispirde elma, balkabağı, şalgam, dut pekmezi ve tabi ki şeker fasulye bulabilirsiniz.

Bu sefer de en taze en sağlıklı lezzetlerin peşinden gidiyoruz yanı İspir’in o ferah havasını soluyup. Yöresel ve organik alışverişimizi yaptıktan sonra artık dönebiliriz. Peki Erzurum’da görülesi başka nereler var? Seyahatini İspir ile sınırlandırmak istemeyenler için Erzurum’da görülecek diğer yerleri de mercek altına alalım…

Erzurum’da gezip görülecek yerler

Sonbaharı yaşadığımız bugünlerde aslına bakarsanız kışın gezmesi en güzel şehirlerimizden biri de Dadaşlar diyarı Erzurum. 2 günlük kısa ama dolu dolu size bir gezi rotası önereceğim. İnsanların çoğu yazın gezmeyi tercih eder ama Erzurum o beyaz gelinliği giyince en güzel görülür gözüme.

Gökyüzü şehridir bu diyar, hem doğası, hem havası, hem de kültür zenginliği aslında anlatmakla bitmez. Yüzölçümü en büyük olan illerimizden biri olan Erzurum aynı zamanda en yüksekte kurulu olan illerimizdendir. Ulaşımı oldukça rahattır dilerseniz Erzurum Havalimanı’ndan araç kiralayabilir, dilerseniz Erzurum araç kiralama ile merkezden de her yere ulaşabilirsiniz.

Erzurum turunda görmeniz gereken yerler

Sabah kahvaltımızı yaptıktan sonra Erzurum şehir turuna başlıyoruz. İlk durağımız tabi ki Erzurum’un en belirgin sembolü Çifte Minareli Medrese. Selçukluların bıraktığı en güzel eserlerden biri, Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad’ın kızı Hüdâvent Hatun tarafından 1253 yılında yaptırılmış olan bu tarihi yapı, Hüdâvent Hatun’dan dolayı “Hatuniye Medresesi” olarak da biliniyor. İnce ince işlenmiş taşlar insana hayret ve hayranlık bırakıyor.

Çifte Minareli Medrese’nin hikayesi

Medresenin acıklı bir usta-çırak hikayesi de var elbet; Erzurum’da bir yaz günü ünlü bir usta ile çırağı minare yapımına başlamışlar. Harıl harıl biri bir minareyi diğeri bir minareyi örüyormuş. Usta bir minareye başlamış, çırağı ötekine. Günler geçtikçe minareler de yükselirmiş. Ne var ki, çırağın yaptığı minare, ustanın yaptığından daha güzel, daha göz alıcı olmuş. Usta bunun farkına varmış ama ağzını açıp tek kelime söylemeyi de gururuna yedirememiş. Çırak ise, ustasını geçtiğine inanmış. O da anlayamadığı bir gurura, bir büyüklüğe kapılmış. Bir ara çırak dayanamamış, alnındaki terleri silerek, öteki minarede çalışan ustasına seslenmiş:

“Usta, bana bir su getir!”

Bunu duyan ustanın gururu incinmiş, gönül kâsesi çatlamış, gözleri bulanmış:

“Usta idim oldum çırak,
At kendini aşağı bırak!”

Diyerek, kendisini aşağı bırakıvermiş. Bu durumu görüp hatasını fark eden çırak pişman olmuş ve çok üzülmüş. Ustasının arkasından o da kendini minareden aşağıya atmış.

“Çırak iken oldum üstat,
Ne durursun kendini at!”

Diyerek, o da kendini aşağı bırakıvermiş. Her ikisi de oracıkta can vermişler. Çalışan işçiler bu olaya çok üzülmüşler ve işi yarım bırakarak gitmişler. Gel gör ki, minareler yarım kalmış. O günden bugüne tamamlanmamıştır.

Erzurum’da ne yenir?

Turumuza bir yemek molası veriyoruz ve Erzurum deyince akla gelen ilk lezzet olan Cağ Kebabının peşine düşüyoruz. Erzurum da o kadar çok cağ kebabı yiyebileceğiniz yer var ki ama biz tercihimizi çok popüler olmayan Meşhur Tortum Aksu Cağ Kebap restoranda yedik. Şiş fiyatı 10tl ortalama 3 şişle doyabilirsiniz.

Bu güzel yemeğin ardından buraya yakın olan kongre binasına gidiyoruz. Türk milletimizin dirilişinin en önemli noktalarından olan bu okul binası ermeni taş ustalığının en güzel örneklerinden tarih içerisinde okul olarak kullanılan yapı günümüzde müze olarak ziyaretçilerine açık, Erzurum’da gezdiğiniz hiçbir yerde giriş ücreti ödemiyorsunuz.

Rotamız Aziziye ve Mecidiye Tabyalarına çevriliyor. Tabyalar (Mecidiye ve Aziziye) “93 Harbi” olarak bilinen 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı’nda, Rusların ilerleyişinin durdurulmasında önemli bir rol üstlenmiş. Burayı gezdikten sonra kahraman Türk kadını Nenehatun’un da kabrini ziyaret ediyoruz. Erzurum tarihte öyle önemli bir yer ki;  Dünya çapındaki 4 önemli ticaret yolunun (Kürk Yolu, Şam Yolu, İpek-Baharat Yolu, Kral Yolu) kesiştiği yerdir. Bu sebeple çok fazla tarihi eseri vardır.

Rotamız güzel bir kahve molası için tarihi Erzurum evlerine dönüyor. Burada kahvemizi içtikten sonra önce 2500 yıllık Erzurum kalesini sonra da Oltu taşı ile ünlü Taşhanı ziyaret ediyoruz. Oltu taşından tezbih ünlü olsa da ben kendime güzel bir kolye aldım.

Asıl adı Rüstem Paşa Kervansarayı olan Taşhan, Kanuni Sultan Süleyman’ın sadrazamı Rüstem Paşa tarafından 1561 yılında yaptırılmış. Kadın misafirler burada çok fazla vakit harcayabilir. Erzurum da çok fazla gezilecek yer var ama bu turumuzu atlama kulelerinde akşam manzarasını izleyerek sonlandırıyoruz. Erzurumlu ünlü sanatçımız İbrahim Erkal’ın dediği gibi;

“Hadi gel Erzurum’a gel
Erzurum yahşi güzel
Palandöken bembeyaz
Çoğu kıştır azı yaz…”