İçten Yanmalı Motor Parçaları ve Görevleri

Bilinçsiz kullanımlar sonucu dünyamızda enerji kaynakları hızla tükenmektedir. Enerjiyi daha tasarruflu kullanabilen kaynakların gerekliliği gittikçe artmaktadır. Nitekim Japonya’da, otomotiv üreticileri, içten yanmalı motor için ‘daha çevreci yakıt alternatifleri’ üzerinde çalışmalar yapmak için bir araya gelmişlerdir. İçten yanmalı motorların tarihçesi ne kadar uzun zamandan beri kullanıldığının da işareti.  Bu yazımızda  içten yanmalı motor parçaları ve görevleri nelerdir, içten yanmalı motorların çalışma prensibi nasıldır gibi konuları ele alacağız.

En ucuz yedek parçaya sahip araçları incelediğimiz yazımızı okumak için tıklayın.

İçten Yanmalı Motor Nedir?

Motor; herhangi bir yakıtın kimyasal enerjisini mekanik enerjiye çeviren makinadır. İçten yanmalı motorların içerisinde yakıt odaları bulunmaktadır. İçten yanmalı denmesinin sebebi, hava yakıtının silindir içerisinde tutuşmasıdır. Yani, yanmanın motor içerisinde olmasındandır. Yakıt odası içerisinde yakılarak elde edilen enerji, ilk önce piston silindir vasıtasıyla öteleme hareketine, krank biyel mekanizması ile dönme hareketine en sondada enerji aktarılarak tekerleklere iletilir.

İçten Yanmalı Motor Çalışma Prensibi Nasıldır?

İçten yanmalı motorların çalışma prensibi şöyledir; Yüksek basınç ve sıcaklık altında püskürtülen yakıt, karbüratör veya yakıt enjeksiyonu sistemiyle hava ile karışır ve silindirin içine gönderilir. İçten yanmalı motorlarda genellikle dört zamanlı silindir kullanılmaktadır. Dört zamanlı silindir; emme, sıkıştırma, ateşleme, egzoz zamanlarından oluşan dört ana olaydan meydana gelir. Hava ile karışan karışım piston ile sıkıştırılarak buji sayesinde ateşlenir. Dizel motorlarda ateşleme yüksek basınç altında sıkıştırmayla olur. Ateşleme sonucunda yanma gerçekleşir. Hacim ve ısı meydana gelir. Yakıt mekanik enerjiye dönüştürülerek iş gerçekleşir. Şu konulara dikkat etmek gerekirse; Yanma odasında eksik yada fazla hava varsa yanma işlemi gerçekleşmez. Yakıt yanma işini yapamaz sonuçta da  çevre kirliliğine neden olur. Peki, içten yanmalı motorların özellikleri nelerdir:

• Fosil yakıt kullanılır. 
• Bakım aralıkları uzundur.
• Yakıt mekanik enerjiye çevrilir.
• Çevre kirliliğine sebep olabilir.

İçten Yanmalı Motor Çeşitleri Nelerdir?

• İki Zamanlı İçten Yanmalı Motorlar: Günümüzde kullanılmasa da, eskiden çokça tercih edilen motorlardandır. İki zamanlı içten yanmalı motorlarda emme ve sıkıştırma ile ateşleme ve egzoz zamanları aynı anda gerçekleşir. Basit yapılı ve maliyeti oldukça uygundur.
• Dört Zamanlı İçten Yanmalı Motorlar: Emme, sıkıştırma, ateşleme ve egzoz zamanları ayrı ayrı gerçekleşir. Egzoz emisyon değerleri, yanma daha verimli olduğu için normaldir. İki zamanlılara göre maliyetleri yüksektir.

Silindir Tiplerine Göre İçten Yanmalı Motorlar:

• Sıralı Tip İçten Yanmalı Motorlar: Düz şekilde sıralanmışlardır.
• V Tipi İçten Yanmalı Motorlar: V şeklinde iki sıra halinde dizilmişlerdir.
•  VR Tipi İçten Yanmalı Motorlar: V şeklinde tek silindir başlığı altında   sıralanmışlardır.
•  Boxer Tipi İçten Yanmalı Motorlar: Yere paralel şekilde yerleştirilmiştir. 
•   Opoc (zıt pistonlu) İçten Yanmalı Motorlar: Zıt yerleştirilmiştir. Silindir kafaları bulunmaz.

Yakıt Türüne Göre İçten Yanmalı Motorlar:

• Benzinli motorlar.
• Dizel motorlar.
• LPG’li motorlar.
• Doğalgazlı motorlar.

• Soğutma Sistemlerine Göre İçten Yanmalı Motorlar:
• Hava Soğutmalı Motorlar: Yanmadan kaynaklı yüksek sıcaklığı önlemek için hava sirkülasyonu kullanılan motorlardır. Sirkülasyonu soğutucu fan sayesinde gerçekleştirir. Basit yapılıdır. Maliyetleri düşüktür. Motosikletlerde kullanımı yaygındır.
• Sıvı Soğutmalı Motorlar: Isıyı sabit tutmak için gereklidir. Motor çok ısındığında fanın devreye girmeye sağlayarak radyatördeki sıvının soğutulmasını sağlar.

İçten Yanmalı Motoru Kim Buldu? 

İçten yanmalı motorların ilk adımı Pariste 1673 yılında Christiaan Huygens ve asistanı Denis Papin tarafından atılmıştır. Zamanla çeşitli şekillerde geliştirilen bu motorlar 1850’li yıllarda petrol üretim çalışmaları ile birlikte kullanılmıştır. İlk içten yanmalı motor 1859 yılında Belçika’lı mühendis Etienne Leoir tarafından geliştirilmiştir. İki zamanlı içten yanmalı motorun patentini almıştır. 1860 yılında su soğutmalı ve elektrik ile ateşlenen içten yanmalı motoru geliştirmiştir. İçten yanmalı motorların bugünkü halini ilk defa 1867 yılında Nicolaus August Otto önermiş ve 1876 yılında ilk örnek motor çalıştırılmıştır. Bütün bunların yanında dönel pistonlu motorlarda Felix Wanbel tarafından denenmiştir.

İçten Yanmalı Motoru Oluşturan Parçalar Nelerdir? 

Sabit Motor Parçaları

• Silindir Bloğu: Bütün motor parçalarını doğrudan veya dolaylı üzerinde taşır.
• Silindir kapağı: Silindir bloğunun üzerini kapatarak yanma odalarını oluşturur.
• Emme Manifoldu: Temiz hava( dizel motorda) ve benzin-hava (benzinli motorda) karışımını silindir içine aktaran borudur.
• Egzoz Manifoldu: Atık gazları silindire toplayıp egzoza ileten borudur.
• Karter: Silindir bloğunun altını kapatan metal parçadır.
• Kapak Contası: Silindir bloğu ile kapağı arasına yerleştirilerek iki parça arasında sızdırmazlığı sağlar.
• Buji: Benzinli motorlarda bulunur. Yakıt-hava karışımının yanmasında görevlidir.  
• Radyatör: Soğutma sıvısının soğutulmasında kullanılan parçadır.
• Hava Filtresi: Havayı temizleyen parçadır.
• Yağ Filtresi: Motor yağını temizleyen parçadır.
• Enjektör: Dizel motorlarda yakıtı, silindirdeki sıkıştırılmış havanın içine püskürtme ile görevlidir.

• Hareketli Motor Parçaları: 
• Pistonlar: Isı enerjisini, mekanik enerjiye çeviren parçadır.
• Piston Kolu: Biyel kolu da denir. Pistondan aldığı hareketi krank miline iletir. 
• Krank Mili: Doğrusal hareketi dairesel harekete çevirip volana iletir.
• Kam Mili: Eksantrik milde denir. Kam milini krank miline bağlayan triger kayışı sayesinde sübapların açılmasını sağlar.
• Subaplar:Emme ve egzoz olmak üzere iki çeşittir. Emme subabı, silindir içerisine benzin-hava karışımının girmesini, egzoz sübabı yanmış gazların dışarıya atılmasını sağlar.
• Segmanlar: Piston halkaları olarakta bilinen segmanlar ikiye ayrılır. kompresyon segmanları; basıncın piston ile silindir arasından kaçmasını önler. Yağ segmanları; motor yağındaki fazla yağı alarak yanma odasına geçmesini önler.
• Triger Kayışı: Kam mili ile krank milinin birlikte hareketini sağlayan kayıştır.
• Volan: Piston hareketlerini yumuşatmaya yardımcı, büyük disk şeklinde metal bir parçadır.
• Marş Motoru: Çalıştırıldığında krank milini harekete geçiren elektrik motorudur.
• Şarj Dinamosu: Arabanın elektrik ihtiyacını aküyü şarj ederek karşılayan parçadır.
• Su Pompası: Motorun soğutulmasına yardımcıdır. 
• Yakıt Pompası: Yakıtı enjektöre pompalamakla görevlidir.
• Yağ Pompası: Yağı pompalayarak üst kısımdaki motor parçalarına iletir.
• Turbo: Egzoz gazının yanma odasına daha fazla hava göndermekle görevli motor parçasıdır.                                                                                                                            

İçten Yanmalı Motor Yerine Elektrikli Motor Tercih Etmenin Önemi

Elektrikli motor tercih edecek olmamızın sebeplerine bakacak olursak; öncelikle çevreci olmalarına değinelim. Egzozdan dışarı atılan gazlarda karbonmonoksit, azot oksit ve hidrokarbonlar bulunur. İnsan sağlığı için de tehlike oluşturan bu gazlar küresel ısınmayı da artırmaktadır. Eğer dünyamızı ve gelecek kuşakları düşünüyorsak fosil yakıtların tüketiminden vazgeçilmeli, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelinmelidir. Elektrikli motorlarda hareketli parçaların az olması dolayısı ile bakımlarıda kolaylaşmaktadır. Ayrıca farklı motor yapısından kaynaklı sessiz çalışırlar. İçten yanmalı motorlarla kıyaslandığında yüksek verime sahip elektrikli motorlar petrol ve petrol ihlali yapan ülkelere bağlılığı da azaltır.

Bakımları tam bir kiralık araç mı arıyorsunuz?

Birçok farklı marka ve modeli bulabileceğiniz, Türkiye’nin 1 numaralı araç kiralama platformu Yolcu360 ile 1 dakikadan kısa sürede aracınızı kiralayabilirsiniz. Ödüllü Misafir Merkezimize (0850 360 5 360) 7/24 ulaşabilirsiniz. Ayrıca mobil uygulamamızı aşağıdaki bağlantılardan indirebilirsiniz.