Çayı sadece sevmekten öte, çay tutkunu diyebileceklerimizin yeni adresi: Beta Yeni Han!
Evde huzurun, sohbet etmenin, birlikte olmanın, gülümsememizin, içimizi ısıtmanın, güzel bir film izlemenin, en büyük bahanesidir çay. Sıcak içeceklerin baş tacı, en çok tüketilen, en çok sevilen içeceğimiz. Kısacası çay, kültürümüze yerleşmiş kimliğimizin bir parçası. Sohbet ederken en çok tükettiğimiz içeceklerden bir tanesi çay. Kültürümüzün ve geleneğimizin ayrılmaz bir parçası olan çay, mutfağın olmazsa olmazlarından. Mutlu, neşeli, huzur dolu sabah kahvaltılarının vazgeçilmezi.
Çay hayatımızda şiirde, edebiyatta, filmde, günün her anında, taksi durağında, boğaz kenarında, davette, ofiste, kısacası her yerde karşımıza çıkıyor. Yani olmazsa olmaz bir unsur. Hal böyle olunca çay ile ilgili merak edilen çok konu var. Bunlardan biri de çayın tarihçesi. Gelin şimdi, çay hayatımıza nasıl girdi hep birlikte tarihçesine göz atalım.
Çayın Tarihçesi
Çay, ilk kez Çin’de ortaya çıkıyor. Tarihi yaklaşık olarak MÖ. üçüncü yüzyıla dayanıyor. Rivayete göre Çin imparatoru Shenn Nung tarafından keşfediliyor. Başlangıçta tedavi amaçlı kullanılan çay, sonraları ticari bir unsur olmaya başlıyor. MS. sekizinci yüzyılda Japonlar bu mucizevi bitkiyi ülkelerine götürüyorlar, böylece Japon halkı çayla tanışmış oluyor. Çayın Avrupa topraklarına gelmesi, on yedinci yüzyıla kadar dayanıyor. Çay ile tanışan ilk Avrupa ülkeleri Hollanda, Fransa, İspanya, İngiltere ve Rusya olarak biliniyor. Türklerin çayla tanışması on dokuzuncu yüzyılda mümkün oluyor.
Birçok kaynakta çayı ilk içen Türk’ün, Hoca Ahmet Yesevi olduğu söyleniyor. 1879 yılında ise Basra Valisi Hacı Mehmet İzzet efendinin kaleme aldığı “Çay Rialesi” eseri ile Türk halkı çayla tanışıyor. İkinci Abdülhamit döneminde çay zirai ürün olarak kullanılmaya başlanıyor. Sonrasında, 1894 yılında Japonya’dan çay tohumu getirilerek Bursa’da çay ekimine başlanıyor. Ancak ekolojik koşulların elverişsizliği sebebiyle maalesef ki başarısız olunuyor. İlerleyen zamanlarda Doğu Karadeniz ve çevrelerinde toprak, hava, iklim koşulları incelenerek çay ekimi için tüm koşulların uygunluğu raporu alınıyor. Bu raporla, 1924 yılında Rize ve çevrelerinde çay yetiştirilmeye başlanıyor. Böylece Rize’de 1938 yılında ilk mahsul alınarak başarıya ulaşılıyor. 1930’lu yılların sonunda küçük ölçekli fabrikalar kurularak çay bugün Rize’nin ekonomisinin vazgeçilmezi haline geliyor.
Günümüzde, Dünya’da en çok çay tüketen ülkeler arasında Türkiye ilk sıralarda yer alıyor. Öyle ki çay, artık Türkiye’de sudan sonra en çok tüketilen içecekler arasında yerini alıyor. Öyleyse en güzel çay nerede, Beta Yeni Han nerede gibi çok merak edilen sorulara yanıt vermeye çalışalım.
Beta Yeni Han
Türk tarihinde önemli bir yere sahip olan hanlar içinde, Beta Yeni Han’ın çok özel bir hikayesi var. Eskiden bu güne kadar Emin Han, Tahmis Han, Hasırcılar Han ve Yeni Han adlarını alıyor. Yeni Han, yaşadığı talihsiz hasarın izlerini uzun yıllar boyunca taşıyor.
İstanbul’un Tarihi Hanları: Geçmişten Günümüze yazımız için tıklayın.
Bu Han geçmişte kahvenin merkez noktasıydı diyebiliriz. Doğudan getirilen kahvenin batıya servis edildiği yer olarak biliniyor. Aslında yapı ilk inşa edildiğinde uzaktan gelen tüccarların konaklama mekanı ve aynı zamanda hayvanların barınağı yani ahır olarak düzenleniyor.
Sonrasında gelişen şehir yaşamına bağlı olarak çok yönlü kullanım alanına dönüşüyor. Yeni han, Limana yakınlığı ile ilerleyen zamanlarda ticarethane olarak kullanılmaya başlanıyor. Aynı zamanda o dönemde atölye ve dükkanların olduğu bu bölge Venedikliler Mahallesi olarak da anılıyor.
On yedinci yüzyıl başlarında iki katlı olarak inşa edilmiş Yeni Han’ın, çıkan yangında üst katı yok oluyor. Bunun yanında Yeni Han 1894 depreminde de ciddi zarar görüyor. Sonrasında ise Belediye tarafından binanın tehlikeli görülen bazı kısımları kontrollü olarak yıkılıyor.
Yeni Han, Beta Gıda tarafından ele alınarak binanın özüne ve ruhuna sadık kalınarak restore ediliyor. Hanın mimari ve görsel zarafeti uluslararası üst boyutlarda. Osmanlı döneminden kalan bu görkemli yapı, kusursuz çalışmalar ile bugünlere kazandırılıyor. Beta Gıda tarafından yapılan bu çalışmalar bittikten sonra han ziyarete açılıyor.
Beta Yeni Han Mimarisi
Dikdörtgen planlı bu yapının iki adet avlusu var. Yeni Han’a giriş, avlunun kuzey yönündeki Hasırcılar Caddesi üzerinden sağlanıyor. Avluya giriş, yuvarlak taş kemerli ana giriş kapısını izleyen beşik tonozlu giriş koridor ile yapılıyor.
Avlu doğu, batı ve güney yönlerinden odalarla çevrili. Han’ın doğu ve batı yönünde altışar oda, güney yönünde ise beş oda var. Yapı iki sıra tuğla, bir sıra taş malzemeli almaşık duvar örgüsüne sahip. Doğu ve güney kolları arasında ikinci bir avlu yer alıyor.
Hanın tüm kapı ve pencereleri dövme demirden. Handa odaların zemini 18. yüzyılın üslubu yansıtılarak kaplanmış durumda. Eski dokusundan uzaklaşmadan modernize edilmiş bu yapı, mimarisi ile ziyaretçilerini adeta büyülüyor.
Beta Yeni Han Nerede?
Yerli ve yabancı ziyaretçi akınına uğrayan bu mekan, İstanbul’da Fatih – Eminönü ilçesinde. Beta Yeni Han Tahtakale mahallesi, Hasırcılar caddesinde bulunan Mısır çarşısının batı yönündeki çıkışından, Rüstempaşa Camii’ne kadar uzanan aksın içinde yer alıyor.
Beta Yeni Han’da Neler Var?
Hanın ortasında bulunan avlusunun sağında ve solunda birçok dükkan mevcut. Girişin sağ tarafında kahveci, kuruyemiş dükkanı, baharatçı, dönerci ve fırıncı var. Avlunun diğer kısmında Beta Tea House “çay” keyfi odaları, lokumcu, çikolatacı, muhallebici, börekçi yer alıyor.
Beta Tea House içinde siyah çaydan, beyaz çaya, rooibos çayından, oolong çayına kadar yetmiş beşin üzerinde çay çeşidi var. Beta Tea House; ziyaretçilerini tüm dünya çaylarını tadabilecekleri, keyifli ve özel deneyimler sağlayan bir atmosferle karşılıyor.
Beta Yeni Han içerisinde; Beta Tea House, Ala Kurukahve, Ala Kurukahve Evi, Belita, Haci Ali Lokum, Tarihi Emin Han Börek ve Tatlı, Benuta, Betum Kuruyemiş, Mazgal Burger gibi markalara ev sahipliği yapıyor. Eğer yolunuz buraya düşerse mutlaka uğramanız gereken yerlerden biri diyebiliriz.
Kiralık Araç mı Arıyorsunuz?
Birçok farklı marka ve modeli bulabileceğiniz, Türkiye’nin 1 numaralı araç kiralama platformu Yolcu360 ile dünyanın 110 ülkesinde, 1 dakikadan kısa sürede aracınızı kiralayabilirsiniz. Ödüllü Misafir Merkezimize (0850 360 5 360) 7/24 ulaşabilirsiniz. Ayrıca mobil uygulamamızı aşağıdaki bağlantılardan indirebilirsiniz.
Yorum ekle